„KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA”

Obserwacje otaczającej nas rzeczywistości, śledzenie informacji podawanych przez media dotyczących funkcjonowania praw dziecka dowodzą, że łamane są ich podstawowe prawa. Konwencja o prawach dziecka nie spowodowała dotąd poprawy sytuacji dzieci, zarówno na całym świecie, jak i u nas, choć powinna wskazywać jak dbać o potrzeby i jakość życia dzieci XXI wieku. Jednak deklaracje to dopiero początek drogi.

Mówiąc o prawach dziecka trzeba podkreślić jeden z aspektów, czyli ochronę dzieci przed przemocą. Tą bowiem najłatwiej jest dostrzec.

Rodzice muszą być świadomi, że nauczyciele zrobią wszystko, aby ochrona dziecka przed przemocą stała się faktem. Naszej uwadze nie ujdzie nawet najmniejszy ślad łamania praw dziecka. W związku z tym, ze mamy codzienny kontakt z dzieckiem możemy rozpoznać zjawisko przemocy. Nauczyciel ma obowiązek zgłaszania takich przypadków odpowiednim instytucjom.

Dnia 20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych jednomyślnie uchwaliło Konwencję o Prawach Dziecka, weszła ona w życie 2 września 1990 r. W Polsce zaczęła obowiązywać od 7 lipca 1991 roku. Konwencję nazwano światową konstytucją praw dziecka, która ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:

• dziecko jest samodzielnym podmiotem – ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki ochrony prawnej,
• dziecko wymaga poszanowania jego tożsamości, prywatności i godności,
• rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka,
• państwo ma wspierać rodzinę a nie ją wyręczać.

Tekst Konwencji Praw Dziecka składa się z trzech części: preambuły, artykułów podstawowych (od 1 do 41) i praw wykonawczych (artykuły 42 - 54). W preambule zawarte są ogólne idee określające charakter Konwencji. Sprawą nadrzędną jest interes, dobro oraz pomyślność dzieci. Akcentuje się więc odpowiedzialność rodziny za dziecko, znaczenie w procesie wychowania wartości kulturalnych danego narodu, konieczność międzynarodowej współpracy na rzecz poprawy warunków życia dzieci. Podkreśla się też znaczenie przygotowania dziecka do pełnego i świadomego życia w społeczeństwie, które opierałoby się na respektowaniu takich wartości jak pokój, godność, tolerancja, wolność i solidarność.

Wykaz wybranych artykułów:

Artykuł 1

W rozumieniu niniejszej konwencji "dziecko" oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność.

Artykuł 3

1. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.
2. Państwa-Strony działają na rzecz zapewnienia dziecku ochrony i opieki w takim stopniu, w jakim jest to niezbędne dla jego dobra, biorąc pod uwagę prawa i obowiązki jego rodziców, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie za nie odpowiedzialnych, i w tym celu będą podejmowały wszelkie właściwe kroki ustawodawcze oraz administracyjne.

Artykuł 19

1. Państwa – Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką rodzica (ów), opiekuna (ów) prawnego (nych) lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem.
2. Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam gdzie jest to właściwe, skuteczne przedsięwzięcia w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji pomocy dziecku oraz osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, jak również innych form działań prewencyjnych dla ustalania, informowania, wszczynania i prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania wyżej wymienionych przypadków niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie jest to właściwe – ingerencję sądu.

Artykuł 23

Państwa – Strony uznają, że dziecko psychicznie lub fizycznie niepełnosprawne powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa.

Artykuł 27

Państwa – Strony uznają prawo każdego dziecka do poziomu życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu.

Artykuł 34

Państwa – Strony zobowiązują się do ochrony dzieci przed wszelkimi formami wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych(...).

Artykuł 36

Państwa – Strony będą chronić dziecko przed wszelkimi innymi formami wyzysku w jakimkolwiek aspekcie naruszającym dobro dziecka.

Opracowała Ewa Guła